Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması kapsamında yapılan çalışmalar böl­genin Neolitik Çağ’dan itibaren yoğun bir yerleşim için­de olduğunu destekleyen kanıtlar sunmuştur. Bu çalış­manın konusunu oluşturan, Beyşehir İlçesi sınırları için­de ve araştırma alanımız dahilinde yer alan Erken Tunç Çağı’na ait üç yerleşim; Çemçem, Karahisar ve Yazyur­du II Höyükleri çalışmamız kapsamında seçil­miştir. Bir ön rapor niteliğinde sunulan bu çalışmayla, dönem için karakteristik kap formlarını içeren merkez­ler üzerinden bölgenin söz konusu dönemdeki seramik geleneğinin an­laşılması amaçlanmıştır. Araştırmamızın bir diğer ko­nusunu oluşturan rotalar ve yerleşimlerin dağılımını içeren veriler de bu kapsamda ele alınarak değerlendi­rilmiştir.

Survey results in the environs of Fasıllar Monument in Beyşehir, Konya indicate that this region has been densely settled since the Neolithic Period. This article investigates three mounds with evidence of Early Bronze Age occupation located within the boun­daries of our survey area in Beyşehir, namely Çemçem, Karahisar and Yazyurdu II. Characteristic ceramics are identified in order to define the Early Bronze Age pot­tery tradition of the region as a preliminary study. Data obtained on settlement patterns through different peri­ods is also evaluated to elucidate the prehistoric routes utilized in the region.

Korkuteli Nebiler Köyü’nün 3 km doğusunda Ka­rabayır olarak adlandırılan mevkiide, Antalya Müzesi tarafından 1993 yılında üç adet taş yığma tümülüs kur­tar­ma kazısı yapılmış ve kazılar esnasında bir dinos bel­gelenmiştir. Bu dinos’un, Uylupınar yerleşimi nekropol kazılarında ortaya çıkarılan ve Elmalı Karaburun III Tü­mülüsü kazılarında tespit edilen diğer dinos’larla ku­rulan ilişki MÖ VII-VI. yüzyıl bölge arkeolojisi için önem­lidir. Bu üç dinos’un, tümülüs buluntuları olması yanında özellikle Bayındır Tümülüsleriyle başlayan tar­tışmaya yeni bir boyut getirmeleri açısından dikkate de­ğerdir ve MÖ VII-VI. yüzyıllar içerisinde Kabalis ve Mil­yas arasındaki ölü gömme tiplerindeki birlikteliğe ye­niden göz atmamız gerekliliğini ortaya koymuştur.

In 1993 in the area called Karabayır, located 3 km to the east of Korkuteli, rescue excavations were conducted by Antalya Museum for three stone setting tumuli. During the excavations a dinos was docu­ment­ed. The connection between this dinos and the other two found during the necropol excavations in Uylupı­nar and Elmalı Karaburun III is of great importance for the archaeology of the area in VII^th-VI^th century BC. These three dinos are significant for being tumuli finds as well as adding dimension to the discussion be­ginning with Bayındır Tumuli. It also requires the ne­cessity to go through the similarity between the burial types in Kabalia and Milyas in VII^th-VI^th century BC.

Aşağıda detaylı bir şekilde ele alınan Düver Atlı-Grif­fon Levhası bu satırların yazarının İstanbul Üniversite­si’nde ta­mamladığı Düver Pişmiş Toprak Mimari Kapla­ma Levhaları ve Çatı Elemanları başlıklı doktora tezinin önem­li bir bölümünü oluşturmaktadır. Pisidia Bölgesi, Ya­rışlı Gölü, Yarım Ada orijinli bu mimari terrakottalar ne ya­zık ki 1960’lı ve sonraki yılların yoğun kaçak kazıları nede­niyle kontekslerinden koparılmışlardır. Malzeme, Düver Yerleşim Tarihi Araştırmaları Projesi kapsamında, yazarın ter­rakottaların kontekstini tespite yönelik post doktora çalışmasına da konu edilmiştir. Makale başta A.B.D. ol­mak üzere Avrupa’da dağıldığı bir düzine koleksiyondaki ve Türkiye müzelerindeki tüm terrakottaları detaylı bir şe­kilde inceleyerek ve arazide yapılan tüm araştırmaları da göz önüne alarak birtakım sonuçlara ulaşmaktadır. Önce­lik­le levhanın bir çatı elemanı olarak fonksiyonu, bina üze­rinde yerleştirildiği konumu ve ait olduğu çatı tipi tespit edilmiştir. Bilinen mevcut örneklerden yola çıkarak levha üzerinde yer alan üç figür önce tek tek ele alınmış, benzer ör­nekler ışığında stilistik karşılaştırmaları yapılmış, bir­birleri ile ilişkileri ve sahne içindeki rolleri incelenmiş ve sah­nenin ikonografisi yeniden yorumlanmıştır. Birçok araştırmacı tarafından farklı yorumlanan tarihlendirilme, kültürel kimlik sorunsalı gibi konulara açıklık getirilmeye çalışılmış ve de üretildiği atölye tartışılmıştır.

Research on the Düver Rider-griffin tile (a gei­son-sima-spouted tile) forms the major part of the au­thor’s PhD dissertation at the Istanbul University with the title, Düver Architectural Terracotta Revetments. Unfor­tunately, these architectural terracottas from Yarışlı Gölü, Yarım Ada in Pisidia have been ripped out of their archae­ological context from 1960 onwards due to repeated illegal excavations. This material has been the subject of the au­thor’s post-doctoral research, which aims to re-establish the context of these terracottas within the Düver Settle­ment History Research Project. This paper presents sever­al conclusions from field survey results and from a detailed analysis of all the terracottas today scattered in many col­lections, mainly in the USA and Europe, as well as those in Turkish museums. First, the tile’s function as an architec­tural element in the roofing system, its position on the structure, and the roof genre to which it belongs have been identified. Three figures on the plate have been individu­ally examined; stylistic comparisons have been made in the light of the other existing examples and the iconogra­phy of the scene has been re-interpreted. Furthermore, this paper discusses the production workshops and en­deavors to cast a clearer light concerning the dating that has been proposed by various scholars for these architec­tural terracottas and on the question of cultural identity.

Scholars still debate the issue of the location of Cnidus. On contrary to the views of some scholars, it ap­pears that Cnidus was not relocated from Burgaz to Te­kir and that actually it lied just across the promontory of Triopium on the mainland at the tip of Cnidian Cherro­nesus from the colonial period onwards. It had surren­dered to the Persian general Harpagus in 546 BC. It does not seem to have involved in Ionian revolt, even though most of the Carian cities supported it. After the establish­ment of the Delian League in 478 BC, its military leaders, Pausanias and Cimon, sailed to the coasts of Caria and Lycia to control over the cities there and then get their financial support, including Cnidus. Having extended her political hegemony over the seas, Athens secured the overall control of the League by 454 BC. Then, by this ti­me onwards, she initiated to inscribe both the names and the payments of the League members on stone. In this study, we shall, first of all, concentrate on the issue of the location of Cnidus and then on the political relations of Cnidus with both the Persians and other Greek city-states during the first half of V^th century BC. Afterwards by taking into account the inscriptive evidence concern­ing the payments of Cnidus and the cities around her to the League as well as the other relevant literary sources, we shall try to make new inferences about the political cir­cumstances around Cnidus and its vicinity within the context of Athenian struggle against Persia and Sparta until the end of V^th century BC.

Knidos’un lokalizasyonu konusunu hala tartışıl­maktadır. Bazı bilim adamlarının görüşlerinin aksine Knidos’un Burgaz’dan Tekir’e taşınmadığı, aslında kolo­nizasyon döneminden itibaren Knidos Kherrone­sos’unun ucunda anakara üzerindeki Triopion Bur­nu’nun hemen karşısında uzandığı görülmektedir. Kni­dos, MÖ 546’da Pers generali Harpagos’un eline geç­mişti. Karia kentlerinin çoğunun Ionia Ayaklanması’na destek vermesine rağmen Knidos isyana katılmamış gi­bi görünmektedir. Hatta isyan süreci ve sonrasında Pers­leri desteklemiş bile olabilirler. Pers tehdidine karşı MÖ 478 yılında Attika Delos Birliği kurulduktan sonra Pausanias ve Kimon gibi birliğin bazı askeri liderleri, kentleri hâkimiyet altına almak için Karia ve Lykia kı­yılarına yelken açmışlar ve Knidos da dâhil olmak üzere onların maddi desteğini sağlamışlardır. Siyasi hâkimi­yetini de­niz­aşırı yerlere genişleten Atina, MÖ 454’ten sonra birli­ğin kontrolünü tamamen ele geçirmiştir. Bu tarih­ten itibaren Atina, Knidos ve çevresindeki birlik üyeleri­nin isimlerini ve yaptıkları ödemeleri taş bloklar üzerine kay­detmeye başlamıştır. Bu çalışmada öncelikle Kni­dos’un lokalizasyonu konusuna ve ardından MÖ V. yüz­yılın ilk yarısında Persler ve Hellen kent devletleriyle olan siyasi ilişkileri üzerine yoğunlaşılacaktır. Ardından Knidos ve çevresindeki kentlerin birliğe yaptığı epigra­fik ödeme kayıtlarını ve ilgili edebi kaynakları dikkate alarak MÖ V. yüzyıl sonuna kadar Atinalıların Perslere ve Spar­talılara karşı mücadelesi kapsamında Knidos ve çev­resindeki siyasi koşullar hakkında yeni çıkarımlarda bu­lunmaya odaklanılacaktır.

In der Chora von Myra sind nörd­lich des Ortes Ca­kal­bayat sepulkrale Denkmäler festge­stellt worden sowie sakrale Monumente. Bei der Siedlung, zu der diese Mo­numente zwischen Gürses und Trysa ge­hören, handelt es sich wohl um die bislang unbekannte un­tere Siedlung, de­ren obere Siedlung unter dem Ortsna­men Gürses seit 1970 in der Forschung dokumentiert ist und an der Weg­verbindung zwischen Myra und Kyaneai lag. Trotz der bi­sher fehlenden epigraphischen Evidenz ist es zu vermu­ten, dass sie mit der antiken Siedlung Tre­bendai zu iden­tifizieren ist.

Myra´nın khorasında Gürses Köyü’nün Cakal­bayat mahhalesinin kuzeyinde sepulkral ve sakral anıtlar tespit edilmiştir. Trysa ile Gürses arasındaki bu anıtların ait ol­dugu yerleşim, şimdiye kadar 1970’li yıllardan beri li­te­ratürde Gürses olarak bilinen ve Myra ile Kyaneai ara­sın­daki yol bağlatısında yer alan antik yerleşimin aşağı yer­leşimi olarak yorumlanabilir ve epigrafik verilerin eksikli­ğine rağmen antik yerleşim Trebendai ile özleştirilebilir.

Halikarnassos yarımadasında yer alan Pedasa, an­tik Karia Bölgesi’nin önemli yerleşimlerinden birisidir ve Leleg halkıyla bağdaştırılan yerleşimler arasında ka­zı­sı yapılan tek merkezdir. Pedasa akropolis suru kori­dorlu güney geçidinde kazılar sonucunda açığa çıkartı­lan anakaya düzlemindeki kâse formlu bir düzenleme sunu çanağı olarak yayınlanmıştır. Bununla birlikte ge­çidin genel düzenlemesine bakıldığında ve özellikle de pa­ralel örneklerle karşılaştırmalar yapıldığında bu oyu­ğun bir sunu çanağı olmadığı görülmektedir. Klasik Dö­nem’de oldukça yaygınlaşan koridorlu sur geçitleri düş­manın dar bir alanda az sayıda kişiyle saldırmasını ve bu sayede savunmacıların saldıran düşmanı kolaylıkla ber­taraf etmelerini amaçlamaktadır. Mevcut örneklere bakıldığında koridorlu geçitlerin iç bitimlerinde içe açılan çift kanatlı ahşap kapılarla kapanmış oldukları gö­rül­mektedir. Bu düzenlemenin erken örneklerinden birisi olan Pedasa Güney Kapısı koridorlu sur geçit dü­zen­lemesinin iç batı köşesinde yürüme düzleminde yer alan bu yuvanın da çift kanatlı ahşap sur kapısının yak­laşık 2 m genişliğindeki batı kanadını taşıyan kapı di­reğinin dönüş yuvası olarak biçimlendirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Pedasa on the Halikarnassian peninsula is one of the important sites of ancient Caria and it is the only excavated site of the so-called Lelegian settle­ments. A bowl shaped cavity in the bedrock spur at re­ar back corner in the corridor of the south gate of the acropolis fortifications of Pedasa was published as a cultic bowl. However, when one looks at the general ar­rangement of the gate and compares with parallel ex­amples, one can conclude it is not a cultic bowl. For­tification gates with a corridor became common in the Classical period with the intention of reducing the num­ber of attackers in front of the doors, to create a killing zone in front of the door for the defenders. All the parallel examples were closed at the rear by heavy two leaf wooden doors that opened inwards. The Pe­da­sa south gate with corridor is one of the earlier ex­amples of this type, and in this context it can be easily understood that the bowl shaped cavity cut in the bedrock spur at rear back corner was the pivot-socket for one of the two wooden doorposts, that of the 2 m wide west leaf of the two leaf wooden door.

Bu çalışmada, 2011 yılında başlanılan Thyateira ka­zılarında Tepe Mezarlığı ve Hastane Höyüğü mevki­le­rinde ele geçen kemik eserler ile bu kazılarda bulunan hay­van kemikleri üzerine yapılan incelemeler ele alına­caktır. Prehistorik devirlere tarihlenebilecek herhangi bir kemik objenin henüz tespit edilmediği Thyateira ka­zı­la­rındaki kemik buluntuların tamamı Roma Döne­mi’ne tarihlenmektedir. Ele geçen kemik eserler içe­ri­sinde en büyük grubu tıp/kozmetik aletleri ile süs eşya­ları oluşturmaktadır.

This study analyzes finds made of bones that were found in the Thyateira excavation that began in 2011 at Hastane Höyük and Tepe Mezarlığı, and the exa­mi­na­tions on animal bones found in these excava­tions. All of the bones from the Thyateira excavation, which did not unearth any bone objects that could be dated back to Prehistoric times, date back to the Roman pe­riod. The majority of the bone materials consist of me­dical and cosmetic materials and ornaments.

Michel Foucault’ya göre insanlar üzerinde iktidar kullanımın gerçekleşebilmesi, bireylerin ya da yöneti­ci­lerin hakikatlerinin farklı toplum ve dönemlerde çeşitli yollarla tezahürüne bağlıdır. Bu olmadan iktidarın işle­mesi nerdeyse imkânsız gibidir. Foucault, Roma impa­ratoru Septimius Severus’un sarayının tavanına çizdir­diği horoskopunu buna bir örnek olarak seçmiştir. Ha­kikatin, daha doğrusu kişinin varlığının, bedeniyle yap­tığı şeylerin veya davranış biçimlerinin hakikatinin teza­hürü, birçok Roma imparatoru için astrolojik bilgi üze­rinden gerçekleşirken, Klasik Hellen tragedyalarında ve siyasetinde bu süreç tek başına tanrısal ya da göksel bir yolla değil, fakat insanların belirli seküler araştırma ve so­ruşturma süreçleriyle ortaya çıkar. Klasik Hellenlerde iktidarın kullanımının ön şartı olan kanıt ve şahitliğin yerini Roma İmparatorluğu’nda kehanet alır. Foucault ne bu değişimin nasıl gerçekleştiği ne de neden Roma Cumhuriyeti’nde horoskopların benzer bir işleve sahip ol­madığını açıklar. Ona göre, Hıristiyanlığa kadar in­san­ların dışında bulunan ve ifşa edilmesi gereken haki­kat, yeni dinle birlikte insanların içinde yer alan ve dışarı çıkarılması gereken bir şey hâline gelmiş ve bu da mo­dern yönetimselliğin temelini oluşturmuştur. Bu maka­le düşünürün antikçağda hakikatin tezahürüyle ilgili fi­kirlerini açıklamayı ve gerekli yerlerde tamamlamayı amaçlamaktadır.

For Michel Foucault, the governing of people is only possible through the “manifestation of truth” of the individuals or rulers, through an act or a ritual, whose nature and ways change according to the time and the so­ciety. His series of lectures, titled “On the Government of the Living”, begin with an example from the Roman Empire, namely Septimius Severus’ horoscope, which he had painted on the ceiling of his palace. In most cases concerning the Roman emperors, the manifestation of the truth, i.e. the manifestation of the truth of one’s exis­tence, of the truth of the things that one realizes through his body and behaviour as a prerequisite of political po­wer was possible through astrological knowledge, whe­re­as in Classical Greek tragedy and politics, this is a result of secular research and investigation. Although Foucault devotes a considerable space to the latter, he does not discuss why the Greek and Roman practices differ or why, contrary to the practice in the Roman imperial pe­riod, horoscopes were not used as a manifestation of truth under the Roman Republic. He does, however, claim that the truth manifested in pagan antiquity, which was “outside” the individual, transformed into a concept of truth that resided “in” the individual, which must be re­ve­aled through baptism and confession, and that this new idea formed the basis of modern governmentality that we experience today. This article is an attempt to ex­plain and expand upon Foucault’s ideas concerning this matter.

Makalede Nysa Kenti’nin kutsal alanı Akharaka’da yer alan Plouton-Kore Tapınağı’na, Hellenistik krallar­dan beri bahşedilen haklara işaret eden bir grup yazıt (τὰ ἱερὰ γράμματα περὶ τῶν θεῶν καὶ τῆς ἀσυλίας αὐτῶν καὶ τῆ[ς] ἱκεσίας καὶ τῆς περὶ τὸ ἱερὸν ἀτ[ε]λήας) yeniden ele alınarak yorumlanmış ve yeni öneriler getirilmiştir. Söz konusu belgeler MÖ 1 yılında Asia proconsul’ü Gnaeus Lentulus Augur’un izniyle kentin strategos takımından Demetrios oğlu Apollonios Papas vasıtasıyla yeniden yaz­dırılmıştır. Bu kapsamda dört adet yazıt incelenmiş­tir. Bu dört yazıt tapınağa en erken imtiyaz veren krallar­dan itibaren sıralanmıştır ve belgelerin tümü konuyu açık­lamaya yönelik kısa giriş metinlerine sahiptir. Belge­ler esas olarak tapınağa imtiyazda bulunan yöneticilerin bu ayrıcalıkları verdiğini kanıtlayan mektuplarıdır. Bun­lardan ilki Seleukos I ile oğlu Antiokhos’un Atymbrialı­lar’a yolladığı mektuptur. İkinci mektup Antiokhos III tarafından Nysa arkhon’ları, boule ve demos’una yazıl­mıştır. Genel olarak şimdiye kadar Antiokhos III ya da Mithradates VI tarafından yazıldığı düşünülen 3. mek­tubun yazarının C. Iulius Caesar olabileceği makalede önerilmiştir. Dördüncü ve son mektup ise Demetrios Papas’ın konuya ilişkin belgeleri Asia proconsul’üne ra­por ettikten sonra valinin tapınak haklarına yönelik al­dığı karara ilişkin Nysalılar’ın arkhon’larına yazdığı mek­tuptur.

In this article a group of inscriptions indica­ting the rights (τὰ ἱερὰ γράμματα περὶ τῶν θεῶν καὶ τῆς ἀσυλίας αὐτῶν καὶ τῆ[ς] ἱκεσίας καὶ τῆς περὶ τὸ ἱερὸν ἀτ[ε]λήας) granted by the Hellenistic kings to the Pluto-Kore Temple in Acharaca, the sacred place of the Nysa, have been reviewed, interpreted and new propo­sals in respect to these are introduced. In the year 1 B.C., these documents were reinscribed through the strategos Apollonios Papas, son of Demetrios, with the permission of proconsul Cn. Lentulus Augur. In this context, four inscriptions were examined. These docu­ments were put into chronological order starting with Seleucid kings who first granted privileges to the temp­le, and each inscribed document has a short introduc­tion explaining the grants bestowed. These documents are basically letters from the rulers which confirm that the said rulers have given these particular privileges to the temple. The first of these is a letter that was sent by King Seleukos I and his son Antiochos to the Athym­bri­anoi. The second letter was written by Antiochos III for the archontes, boule and demos of Nysa. The aut­hor of the third letter might have been the dictator C. Iulius Caesar and not from either Antiochus III or Mithrada­tes VI as has been suggested to date. The fo­urth and final document is the letter concerning temple rights written by the proconsul of Asia to the archontes of Nysa through Demetrias Papas who reported on the­se ancient documents to the governor.

Antalya ili Kemer ilçesi sınırlarında, Phaselis yerle­şiminin kuzeyinde yükselen Tahtalı Dağ’ın etekleri bir­çok kalıntı barındırmaktadır. Dağın zirvesinden aşağı­lara inildiğinde yerle­şime uygun alanlarla karşılaşılır. Ça­lışmanın konusu olan Tahtalı Dağ doğu ve güneydo­ğu kalıntıları Antalya-Kumluca karayolu ile Teleferik alt istasyonu arasındaki sekiz kilometrelik asfalt yolun her iki tarafına yayılmış durumdadır. Asfalt yolun ulaştığı en kuzey noktada, teleferik alt istasyonunun hemen ku­zeydoğu bitişiğinde tahkimatlı “Doğu Yerleşimi”, bura­dan dört kilometre güney aşağıda ise asfalt yolun ikiye ayırdığı “Güneydoğu Yerleşim” topluluğu bulunur. İki yer­leşim konumu, içerdiği yapıların tanımı ve işlevleri ile incelenerek değer­lendirilmiş, bağlı olduğu merkezler hakkında görüşler bildirilmiştir. Tarıma ve dolayısıyla antikçağın en önemli ürünlerine ulaşabilmek için her ko­şulu sağlayan bu ortamda yaşayan halkın yaşam biçimle­rine de değinilmiştir.

The foots of Tahtalı Dağ, rising in the north of the settlement named Phaselis, containa vast num­ber of remains. It is possible to observe some fields which can be considered as appropriate for permanent settlement in case one routes from peak-to-foot. The disintegrated east and south-east remains of Tahtalı Dağ, which con­stitute the subject of this study, are found as scattered around the both sides of the eight-kilometer fragment of the road between Antalya – Kum­luca motorway and the Cableway sub-station. The fortified “East Settlement” lies at the maximum north point of the paved road, name­ly right next to the north-east border of Cableway sub-station. The “South-east Settlement” bisected by the pav­ed road exists four kilometers down the latter. These two settlements are investigated in terms of their posi­tion, the definition and functionality of the buildings they con­sist of. Comments are reported about the head­quarters they were supposed to be affiliated. This area is cut out for agricultural activities, hence it satisfies every condi­tion to reach the most important equipment of the an­cient era. Therefore, we also refer to the lifestyle habits of its population.

Edebi kaynaklar, epigrafik belgeler ve nümismatik veriler İkinci Sofistik Dönem’de (MS I-III. yüzyıl) so­fist, retor ve filozofların mensubu oldukları aile ve al­dıkları eğitim sonucunda, kamusal yükümlülükleri ait olduk­ları toplumsal sınıf içinde dikkat çekici şekilde ba­şarıyla yerine getirdikle­rini ve sahip oldukları parayı cö­mertçe kentleri için harcadıklarını göstermektedir. Bu kişiler βούλαρχος, βου­λευ­τής, γραμματεύς, στρα­τηγός, ἀρχιε­ρεύς, δᾳδοῦχος, ἱερεύς, ἱεροφάντης, νεω­κόρ­ος, νεοποι­ός, περιθύτης, προ­φήτης, ἀγορανόμος, λογιστής ve τα­μίας, γυμνασίαρχος, ἐφήβαρχος, ἀγωνο­θέτης, εἰρήναρ­χος/εἰρηνάρχης, στεφανή­φο­ρος, πρύτα­νις/πρυτανάρχης gibi önemli kent görevlerini üstlen­mişlerdir. Ayrıca eyalet düzeyinde ἀγωνοθέτης, ἀρχι­ερεύς/ἀσιάρχης ve γα­λα­τάρχης’lik gibi oldukça prestijli kamusal görevleri üstlendikleri de belgelenmektedir. Bu makalede ise İkin­ci Sofistik Dönem’de sofist, retor ve filozofla­rın kent­lerde üstlenmiş oldukları dini görev­ler ele alınmakta­dır. Philostratos (VS) ve epigrafik bel­geler aracılığıyla bu kişilerin arkhiereus, hiereus, dadou­khos, hierophantes, ne­o­koros, neopoios, perithytes ve pro­phetes gibi önemli dini görevleri icra ettikleri belgelen­mektedir. Bu görev­leri kendi kentlerinde olduğu gibi vatandaşı oldukları diğer kentlerde de üstlenmişlerdir. Kamusal görevler üst­lenmede retorların daha aktif ol­du­ğu görülmektedir; ancak dini görev üstlenen sofistle­rin sayısı retorlardan daha fazladır. Filozofların ise ge­nel olarak kamusal görev üstlenme ve imtiyazlar elde etme hususunda sofist ve retorların gerisinde kaldıkları tespit edilmektedir.

Literary sources, epigraphical documents, and numismatic evidence show that the sophists, rhe­tors, and philosophers that belonged to the most pro­minent and the wealthiest families had an excellent edu­cation and so they officiated successfully many pub­lic services and generously spent their money for the cities in the Second Sophistic Period (I^st to III^rd cen­turies AD). They undertook important municipal ma­gistracies such as βούλαρχος, βουλευτής, γραμμα­τεύς, στρατηγός, ἀρχιερεύς, δᾳδοῦχος, ἱερεύς, ἱερο­φάντης, νεωκόρος, νεοποιός, περιθύτης, προφήτης, ἀγο­ρα­νό­μος, λογιστής ve ταμίας, γυμνασίαρχος, ἐφή­βαρ­χος, ἀγω­νοθέτης, εἰρήναρχος/εἰρηνάρχης, στεφα­νή­φορος, πρύτανις/πρυ­τανάρχης. Also, it is docu­men­ted that they took on quite prestigious provincial magistracies such as ἀγωνοθέτης, ἀρχιερεύς/ἀσιάρχης, and γαλα- τάρχης. In this article, religious services of sophists, rhetors, and philosophers in the Second So­phis­tic Pe­riod are investigated. Philostratos (VS) and epigraphi­cal documents assert that these persons took on impor­tant religious duties such as arkhiereus, hie­reus, da­doukhos, hierophantes, neokoros, neopoios, pe­rithytes and prophetes. They fulfilled these tasks in their own cities as well as in other cities they became citi­zens. It is obvious that rhetors were more active in public tasks; but, the number of sophists who took on religious duty was more than the rhetors. On the other hand, it is determined that philosophers generally fell behind sophists and rhetors about undertaking public duties and obtaining privileges.

Denizli ili, Sarayköy ilçesi, Hisar mahallesinde bulu­nan Attouda antik kenti, iki bölge arasındaki geçiş nok­tasına kurulmuştur. Kentin yapıları ile ilgili olarak cami bahçesi ve mahalle meydanları ile evlerin önlerinde pek çok mimari eleman bulunmaktadır. Bu makalede, Arke­o­lojik kalıntılar ve yazılı kaynaklara göre, Attouda hak­kında yapılan çalışmaların ve mimari elemanların genel bir değerlendirmesi yer almaktadır. Bulunduğu bölge için­de önemli bir konuma sahip olan bu kent, MÖ II. yüz­yılda Pergamonlular zamanında, adı değiştirilerek ön pla­na çıkarılmıştır. Attoudalılar Hellenistik Dö­nem’de yaka­ladıkları bu şansı, antikçağ boyunca hep korumuş ve de­vamlı gelişme göstermiştir. Buraya yaygın olarak mer­merin getirilip yapılar inşa edilmesi, buluntulara göre MS I. yüzyıldan itibaren başlamış ve özellikle MS II. yüz­yılda artmıştır.

Attouda’da tespit edilenler, bir dağ kenti için oldukça ileridir. Antikçağda Salbakos Dağı üzerinde bu çevrede bu­lunan küçük yerleşimlerin dini, ekonomik ve siyasi an­lamda toplandığı yer burası olmalıdır. Bu nedenle böl­genin ticari merkezinin de burası olduğu açıktır. Böy­lelikle insanlar buradaki pazarlarda toplanmış ve hem ge­tirdikleri ürünü satmışlar hem de buradan gerekli olan ihtiyaçlarını satın alarak gitmişlerdir. Bu hareketlilik, bu çevre için ulaşımı kolay Attouda’ya, ticaret merkezi ol­ma imkanı sağlamış ve ciddi anlamda ekonomik zengin­lik kazandırmıştır. Bulunduğu yer nedeniyle büyük ta­rım alanları olmadığından, burada hayvancılığa ağırlık verilmiştir. Bu bir anlamda dağ kentlerinin bir kaderi olmakla birlikte, çoğu yerleşim bunu Attouda örneğinde olduğu şekilde avantaja dönüştürememiştir. Bu ticari ha­reketliliğin burada son zamanlara kadar devam ettiği anlaşılmaktadır.

The ancient city of Attouda is located in the Hisar neighbourhood of Sarayköy district of Denizli province, on the border area of two ancient regions. The architectural fragments belonging to the city’s bu­ildings can be seen in courtyard of the mosque, squares of villages and in front of houses. The city had an im­portant position in the region. Its name was changed in the II^nd century BC during the Pergamene period. At­touda made good use of her chances and developed continuously. Use of marble in architectural construc­tion started in the I^st century and increased in the II^nd century AD.

 The remains attested on site indicate a very devel­oped settlement at Attouda for a mountain city. Attou­da was probably the meeting place for religious, eco­nomic and political occasions on Mount Salbakos and the region. Therefore, the city was clearly commercial center as well. This commercial vivacity made the city, which was easy to reach, a wealthy commercial center. Animal husbandry was preferred due to lack of cultiva­ble area. This situation, a destiny of mountain settle­ments, however, was turned to an advantage by Attou­da on the contrary to many settlements with similar location. It is understood that this commercial liveli­hood has continued here until recently.

Bu çalışmada, MÖ II. bin yıldan günümüze kadar yaklaşık 4000 yıldır kullanımı devam eden mor renk, an­tik kaynakların aktardığı bilgiler ve kazılar sonucunda elde edilen veriler ışığında ele alınmıştır. Antikçağ bo­yun­ca, kraliyetin, soyluluğun ve tanrısallığın rengi kabul edilen mor renk Muricidae familyasına ait Murex trun­culus (Hexaplex trunculus L.), Murex brandaris (Bolinus brandaris L.) ve Purpura haemastoma (Stramonita hae­mastoma L.) olarak isimlendirilen deniz kabukluların­dan elde edilmiştir. Yaklaşık 12.000 adet kabukludan sa­dece 1,4-1,5 gr. civarında boyar maddenin elde edilmesi, rengin lüks mallar sınıfında yer almasına sebep olmuş, bu nedenle kraliyet soyundan gelen kişilerin soylarını be­lirten bir statü simgesine dönüşmüştür. Antikçağda tanrılara yapılan sunularda mor renk kullanılmış ve bazı tanrı(ça)ların rengi kabul edilmiştir. Krallar veya impa­ra­torlar tarafından tanınan özel imtiyazlarla bazı üst sınıf yöneticiler tarafından da kullanılmıştır. Deniz ka­buk­larından elde edilen mor rengin üretimindeki zor­luk, maliyetindeki yüksek fiyat ve artan talep, rengin sağ­lanmasında kolay ve ucuz yöntemlerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu durum da, birçok kentte mor renkli dokumaların üretildiği büyük bir endüstri ve pazar doğurmuştur. Mor renk, antikçağdaki önemini günü­müz­de Hıristiyanlık ve Yahudilik gibi dinlerde de sür­dürmüş olup bu dinlerde kutsal kabul edilen ve seremo­nilerde kullanılan tanrısal renklerden biri durumuna gelmiştir.

The present study deals with the colour pur­ple, which has been in use since the second millennium B.C.E., taking it into consideration as a whole in the light of information from ancient resources and exca­vations. In antiquity, purple colour, accepted as the colour of divinity, royalty and nobility, was obtained from Murex trunculus (Hexaplex trunculus L.), Murex brandaris (Bolinus brandaris L.) and Purpura haemas­toma (Stramonita haemastoma L.) belonging to the family of Muricidae, a kind of seashell. The fact that approximately 1.4 – 1.5 grams of pigment is obtained from 12,000 seashells caused the colour to become a luxury item, thus, it came to be used as a symbol of sta­tus. In ancient times colour purple was used for religi­ous offerings. In addition, it was also used by some high level magistrates with special privileges ascribed on them by the emperor. The difficulty of obtaining the colour purple from seashells, higher costs, and increas­ing demand paved the way for invention of easier and less expensive methods of production in time. As a consequence, a big industry and market of purple-dyed textiles emerged in many cities. The colour purple re­tains its importance from antiquity to our times through Christianity and Judaism, which still use it in ceremo­nial items.

Aizanoi antik kenti, Kütahya ilinin 48 km güney­ba­tısına konumlanmıştır. Bu makalede Aizanoi kuzey nekropolis’te bulunan MÖ I. yüzyıl ortaları ile Tiberius dönemi arasına tarihlenen bir askerin mezarı anlatıla­caktır. Aizanoi nekropolis’i yerleşimin doğusuna, batı­sına, kuzeyine ve güneyine konumlandırılmıştır. Kuzey nekropolis’te kazılar 2012 yılında, arazi problemleri çö­zümlendikten sonra başlamıştır. 2012-2014 yılları ara­sın­da yapılan kazılarda ise 41 mezar, 97 birey tespit edil­miştir.

The ancient city of Aizanoi is located 48 km to the southwest of Kütahya, Turkey. This study pro­vides information concerning the tomb of a soldier in the Aizanoi northern necropolis, which is dated to the period between mid-first century and the beginning of the rule of Tiberius. The Aizanoi necropolis is located to the east, west, north and south of the settlement. The excavations in the northern necropolis began in 2012 after the problems related to the site were resolved. In the excavations conducted between 2012 and 2014 a total of 41 tombs and 97 individuals graves were found.

Aphrodisias Batı nekropol alanı içinde ortaya çı­karılan bir hipoje mezar ve onun üstünde yer alan büyük bir yapı son derece ilginç bir mimari bütünlük oluştur­maktadır. Kuzey-güney yönünde uzanan hipoje mezara giriş, yer altına doğru uzanan taş merdivenlerle sağlanı­yordu. Üç galeriden oluşan mezar odası tümüyle ana top­rağın oyulmasıyla oluşturulmuştur. Mezar odası içinde ele geçen arkeolojik bulgular mezarın ilk defa MS I. yüzyılda oluşturulduğu ortaya koymuştur. MS II. ve III. yüzyıllarda da kullanılan hipoje mezara Geç Antik Çağ’da da (MS VI-VII. yüzyıl) gömü yapıldığı anlaşıl­mak­tadır. Hipoje mezarın üstünde yer alan taş temelli ve kerpiç duvarlı büyük binanın ise MS IV. yüzyılda ve V. yüzyılın başlarında kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bina­nın güney cephesinde yer alan sundurma içinde, MS III. yüzyıla tarihlenen iki mermer lahde ait parçalar tespit edilmiştir. Bina altında yer alan iki hipoje mezarın girişi de güney cephedeki sundurma içinde bulunmaktadır. Bi­nayı oluşturan odalarda ele geçen bulgular, yapının bir çiftlik binası olduğunu düşündürmektedir. Sırahar­manlar Mevkii’nde ortaya çıkarılan bu hipoje mezar ve onunla mimari bir bütünlük gösteren çiftlik binası antik dünyada eşine az rastlanır bir örnektir. Özel bir aileye ait bir çiftlik yapısı ve onun altında yer alan hipoje mezar yapısı ile bu yapı kompleksi literatürde yeni bir isimle anılmalıdır: Çiftlik-Mezar yapı grubu.

A new hypogeum grave was excavated in the area of the Aphrodisias West Necropolis and a great construction on it constitutes a very interesting archi­tectural structure. The entrance to the hypogeum gra­ve, orientated north-south was provided by stone stairs extending underground. The grave chamber, compris­ing three galleries had completely been built through excavating the soil. Archaeological finds from the grave room were dated to the I^st century A.D. and it was re­peatedly used in the II^nd and III^rd centuries A.D. The finds indicate new burials were interred in the Necro­polis in the Late Antique Period (VI^th-VII^thcenturies A.D). It was found that this great construction with mud walls and a stone base on the hypogeum grave was used during the IV^th-V^th centuries A.D. Some pieces be­longing to two marble sarcophaguses and dated to the III^rd century A.D. were found within the porch on the south side of the construction. The entrance to both hy­pogeum graves was under the construction of this porch and the archaeological finds from these rooms lead us suggest it was a farm building. These hypogeum graves and farm building showing an architectural in­tegrity in the Sıraharmanlar area and provide a unique example in the ancient world. This unique hypogeum grave and construction complex belongs to a special type of that time which can be described by a new term: the Grave-Farm Construction Group.

Antik dünyada ilk cam kaplar MÖ XVI. yüzyılda Ya­kın Doğu’da üretildiğinde oldukça kontrollü ve düzenli bir endüstrinin parçasıydı. Augustus’un otoritesi altın­da­ki Roma İmparatorluk Dönemi’ne gelindiğinde ise, cam en­düstrisi üfleme tekniğinin icat edilmesiyle hiç olmadı­ğı kadar ge­lişti; büyük ölçekte bir ticaret yükselişi ve üre­tim artışı sağlandı. Bu dönem İmparatorluk sınırları için­deki insanlara ve teknik uzmanlara ürünleri ile birlikte her yere serbestçe hareket olanağı tanındı. Ustalar, bu öz­gür şartlarda cam aşısından olağanüstü bir çağı başlattı­lar; saygıdeğer fakat sınırlı endüst­rileri derin anlamda de­ğiş­ti. Öte yandan, sıra dışı eserlere imza atmış olan cam us­ta­larının kim olduk­ları ve çalışma süreçlerinin nasıl ol­du­ğu konuları cam araştırmalarının hala gölgede kalmış alan­larındandır. Çok sayıda yazılı kaynak Roma Döne­mi’n­de camın sosyal ve maddi değeri konularında bilgi verse de çok azı ustaların ismine değinir. Arke­olojik ma­ter­yaller ustaları kişisel olarak tanı­yabile­ceğimiz yeterlik­ten ol­dukça uzaktır; üstelik modern literatürde bu bilgi­leri akta­ran belgeler oldukça dağınık durumdadır. Bu çalışma Ro­ma Dönemi odaklı olarak, literatürdeki bahsi geçen ek­sikliği gidermeyi ve ismi günümüze ulaşan usta­ların ça­lışma süreçlerini sorgulamayı amaçlamaktadır.

In antiquity, the first glass vessels, produced in the Near East 16^th century B.C., were the products of a very controlled and well-established industry. In the first epoch of Roman imperial history, during the reign of Emperor Augustus, the glass industry developed un­prec­e­dentedly; the production and volume of trade in­creased. In that period, the people and the technical spe­cialists within the Empire enjoyed free movement carry­ing their products. Under those free conditions, the glass masters began an extraordinary epoch, their respectable but limited industry changed dramatically. Yet, the ques­tion as to who were the glass masters who created these extraordinary works and what were their working con­ditions remains to be explored. Even though many writ­ten sources inform us about the social and economic val­ue of glass, very few mention the names of the masters. The archeological material does not offer us the oppor­tunity to learn about the personalities of the masters, and the documents in the modern literature including this kind of knowledge are very dispersed. This article, focus­ing upon the Roman period, aims at closing this gap and exploring the working conditions of the masters of glass.

2009 yılı Myra-Andriake kazılarında, Andriake Si­nagogu apsisi içerisindeki dolgudan, yoğun olarak farklı dönemlere ait seramik grupları ele geçmiştir. Bu sera­mik­ler arasında, Doğu ve Batı Sigillataları ile Kırmızı As­tarlı Seramiklerine ait 193 parça incelenmiştir. Ele geçen terra sigillata gruplarının hepsinin bir makalede değer­len­dirilmesi sayısal ve tipolojik yoğunlukları nedeniyle müm­kün olmadığından, bu çalışmada form ve sayısal olarak en zengin grup olan DSA seramikleri tanıtılmış ve DSA grubunun yoğunluğu irdelenmiştir. Ele geçen ithal seramiklerin yoğunluğu göz önüne alınarak, Andriake liman kentinin, Lykia Bölgesi’nin de ihtiyacı olan ithal seramikleri satın alan bir merkez olduğu anlaşılmıştır. Doğu Akdeniz’de birçok merkezde üretimi bulunan DSA grubu sigillatalarından, Andriake’de farklı hamur ve astar özelliklerine sahip örneklerin ele geçmiş olması, kentin Geç Hellenistik-Roma Dönemi boyunca Doğu Akdeniz kentleriyle ticari ilişki içerisinde olduğunu gös­ter­mektedir. Lykia Bölgesi’ndeki DSA seramiklerinin dağılımı göz önünde tutularak, Akdeniz ticareti açısın­dan gemilerin uğradığı limanlar öngörülmüştür. Ayrıca Lykia Bölgesi’nin diğer liman yerleşimi olan Patara’daki DSA örnekleri incelenmiş ve her iki liman kentinin mal­ze­meleri karşılaştırılmıştır. Böylece Akdeniz’de önemli bir pazar payına sahip olan DSA grubunun yaygın form­ları tanıtılmaya çalışılmıştır.

In 2009 Myra-Andriake excavations, cera­mic groups from various periods were obtained from filling within Andriake Synagogue apse. There are pie­ces from Eastern,Western Sigillata and Red Slip Wares among these ceramics. Among these groups, 193 pieces were analyzed. Among terra sigillata, “ESA” samples were chosen which especially outstand in quality and quantity and they formed the subject of this essay. Since it is not possible to analyze all the terra sigillata groups in one essay due to their quantitative density, only DSA group samples were presented in this study. Conside­ring the density of ceramics obtained, it was unders­tood that Andriake coastal town was a center purchas­ing imported ceramics which is also needed by Lykia Region. It is thought that imported ceramics arriving at Andriake were distributed throughout the inner mar­ket of Lykia. ESA group sigillata samples which are pro­duced in various centers in Eastern Mediterranean were obtained in Andriake made of different clay and slips which shows that the city has commercial relation with Eastern Mediterranean cities. Considering the distribution of ESA ceramics in Lykia Region, their relations with harbours were interrogated in the sense of Mediterranean trade. Morever, DSA samples in Patara which is another coastal town of Lycia were analy­zed and materials of both coastal towns were compared. In this way, common forms of DSA group which has an important market share in Mediterra­nean was tried to be presented.

Kıbrıs’ta 1192 yılında kurulan Lusignan Krallığı, 1291 yılında Akkâ’nın düşüşü ile Hıristiyanlığın Do­ğu’da bulunan tek üssü konumuna gelmiş ve 14. yüzyıl­da etrafındaki Müslüman komşuları ile mücadele içeri­sinde olmuştur. Kıbrıs ve ismen Kudüs Kralı I. Pierre, 1361 yılında Antalya’yı ele geçirmiş ve 1373 yılında ada­nın Ce­neviz tahakkümü altına girme tehlikesi karşı­sında garnizonun kentten ayrılmak durumunda kalma­sına kadar bir dizi saldırı ve yağma faaliyetlerinde bu­lun­muştur. Bu çalışmanın amacı, kroniklerde elde tu­tul­masının zorluklarından sıklıkla bahsedilerek krallık için adeta bir yük haline gelen Antalya’nın Lusignanlar tarafından ele geçirilmesinin ve 12 yıl boyunca bütün baskılara rağmen krallık kontrolü altında tutulmasının ne­denlerini ele almaktır. Bu hedef doğrultusunda An­tal­ya’nın alınması ile başlayan bir dizi saldırı ve döne­min değişen ekonomik koşulları birbirleriyle olan iliş­kileri bakımından incelenecektir.

Established in 1192 on Cyprus the Lusignan Kingdom became the easternmost outpost of Latin Chris­tianity after the fall of Acre in 1291 and it compet­ed with its Muslim neighbours throughout the 14^th century. During his reign the titular King of Jerusalem and King of Lusignan Cyprus, Pierre I, launched a num­ber of attacks and raids, starting with the capture of Antalya (Adalia) in 1361, with the port-city held until 1373 when Lusignan Cyprus faced the domination of the Genoese and its garrison was withdrawn. The aim of this article is to address the reasons why the Lusig­nans took and why they held Antalya for 12 years, alth­ough the chronicles of the time often relate the diffi­culty in keeping the city and it becoming a burden to the island. In line with this objective, the series of at­tacks following the capture of Adalia and changing trade conditions are examined, in terms of their effects upon on each other.

XVI. yüzyıl başlarında Rusya’nın en büyük so­run­larından biri, Rusya topraklarında yaşayan kişilerin esir alınıp köle olarak Akdeniz’in çeşitli limanlarında satıl­masıdır. Rusya’nın güney ve batısında ele geçirilen esir­lerin büyük bir kısmı Osmanlı’ya satılmaktaydı. Duru­mu düzeltmek adına Rusya devletinin, XVI-XVII. yüz­yıllarda Rus köleleri esirlikten kurtarmak için “esir pa­rası” adı altında bir vergi bile topladığı bilinmektedir. Sorunun büyüklüğüne bağlı olarak, bu konuya edebi metinlerde geniş yer verilmiştir. Osmanlı topraklarında hac ziyareti için veya ticari işler gereği bulunan Ruslar, Rus insanını yakından alakadar eden bu kölelik sorunu­na eğilmişlerdir. Bu konuya Rus seyyahlar da kendi seyahatnamelerinde değinmişlerdir. Ayrıca Rus köleler­le ilgili bilgi kaynağı olarak karşımıza, esirlikten kurtul­muş kişilerin Rus çarına yazdıkları ve seyahatname türü­nün özelliklerini taşıyan arzuhalleri de çıkmaktadır. Bu çalışmada XVI-XVIII. yüzyıl Rus seyahatnameleri ve arzuhallerde bulunan Osmanlı’daki esirler, köleler, kö­le­lerin azadı ve kaçışları gibi olaylar hakkında bilgi ve düşüncelere yer verilecektir.

One of the largest issues for Russia at the start of XVI^th century were those people living in the terri­tory of Russia who had been taken captive and sold as slaves in various ports of the Mediterranean. A large num­ber of those captives captured in the south and west of Russia were sold to the Ottomans. In order to remedy this situation, between the XVI-XVII^th cen­turies the Russian state even collected a tax known as “captive-money”, to redeem Russian slaves from capti­vity. Indicating the magnitude of the problem, this subject was widely recorded in literary texts. Those Rus­sians, who were to go on pilgrimage, involved in com­mercial affairs or were an ambassador in Ottoman ter­ri­tories, attended to this slavery issue, which was closely related to the Russian people. Russian travelers also to­uched on this theme in their travels. In addition having the characteristics of travelogues, and a source of infor­mation about the Russian slaves, there are the petitions that were written by those who had escaped from slavery. This study provides information and re­marks concerning these captives, Russian slaves in Ot­toman the empire and events such as the liberation of slaves and their escapes recorded in Russian travelo­gues and petitions dating from the XVI-XVIII^th centu­ries.

Tarihin birçok döneminde güçlü devletler kuran Türk­ler her zaman orduya büyük önem vermişlerdi. Ge­rek İslamiyet öncesi gerekse sonrası Türk devletlerinde si­yasi, ekonomik ve sosyal koşullar ordunun her zaman güç­lü olması gerektiği anlayışını ortaya çıkarmıştı. Bu anlayış ordunun modernleşmesine yönelik düzenleme­lerin yapılmasına neden olmuştu. Osmanlı döneminde özellikle sınırların genişlemesiyle birlikte ordudaki dü­zenlemeler daha da önem kazanmıştı. Ancak bu durum giderek ordunun yönetim üzerindeki etkisinin artması­na neden olmuş, ordu merkezli bir siyaset anlayışı görül­meye başlamıştı. İşte bu durum Osmanlı’da zaman za­man ordu siyaset çekişmesine zemin hazırlamıştı. Du­raklama ve gerileme döneminde yeniçeriler, iktidarın be­lirlenmesinde önemli rol oynamışlardı. Yönetimden memnun olmadıkları zamanlarda ayaklanma yoluyla dü­zeni değiştirmeye çalışmışlardı. Bu gelişme, ordudaki düzenin ve disiplinin bozulmasına neden olmuştu. Da­ha sonradan Yeniçeri Ocağı kaldırılmasına karşın ordu­nun yönetim üzerindeki etkisi azalmamış, aksine ordu giderek siyasallaşmıştı. Çünkü Tanzimat döneminden itibaren açılan okullar güçlü bir askeri yapılanmanın or­ta­ya çıkmasına neden olmuştu. Bu yapılanma, II. Abdül­hamid döneminde daha da güçlenmiş, II. Abdülha­mid’in uyguladığı politikalara tepki göstererek, yönetim üzerindeki baskılarını artırmıştı. 1876 ve 1908 yılların­daki meşrutiyet hareketleri ordunun siyaset sahnesinde bundan sonra daha belirgin bir şekilde görülmesine ze­min hazırlamıştı. II. Meşrutiyet döneminde ordu siyaset çekişmesi daha da artmış, 31 Mart Olayı ve Bab-ı Ali Bas­kını ordunun siyaset üzerinde ne kadar etkili oldu­ğunun en somut örnekleri olmuştu.

The Turks, who founded strong states in many historical periods, gave always great importance to the army. In Turkish states the economic, social and political conditions have always revealed the perception of the army to be always strong. This perception caused them to make arrangements through the army, especially with the expension of borders in the Ottoman period, when it gained even more importance. However, this situation not only caused the increase in the influence of the army on government, but also the appearence of the percep­tion of army-based politicism. This condition also at ti­mes caused army-political conflicts in the Ottoman Sta­te. In the period of stagnation and decline, the Janissaries played a role in determining who was in power. When they were not pleased about the holder of power, they at­tempted to change the system by prompting a revolt. This developement caused disorganization in order and discipline. After this, even though the guild of janissaries was disbanded, the influence of the army on the govern­ment did not decrease but, on the contrary, the army be­came increasingly politicized. This because the modern mi­litary schools, which had been opened from the Tan­zimat period onwards, caused a strong military structu­ri­ng against the government. This structuring became stronger in the reign of Sultan Abdülhamid II^nd and inc­re­ased the pressure on the government through reacting to the policies which were applied by him. The move­ment of constitutionalism in 1876 and 1908, caused the army to take a distinct role in politics after that. In the period of the second Constitution, the army-policy conf­lict increased, with the 31^st of March and the Bab-ı Ali events being the most concrete examples of how effec­tive the army was in influencing policy.

Temettuat defterleri 19. yüzyılın sosyo-ekonomik ta­rihine ışık tutmaktadır. Ancak genel tarih anlatımı ve şe­hir tarihinin alışılageldik yazımı her şehrin tam bir res­mini çizemez. Bu nedenle temettuat defteri gibi, sosyo-ekonomik verileri ayrıntılarına kadar barındıran ana kay­nakların, farklı bakış açılarıyla yeniden ele alınması birçok şehre biçilen tarihi rol ve özellikleri değiş­tire­bile­cektir. Osmanlı Devleti’nin Rumeli Bölgesi’nde en önem­li şehirlerinden olan ve kozmopolit yapısıyla dikka­ti çeken Selanik de temettuat defterleri ışığında yeniden inceleme konusu olmalıdır. Müslüman mahalleleri ara­sın­da, ben­zer­lerinden uzakta konumlanan Çavuş (Vlata­don) Ma­nastırı Rum mahallesi, ayrıntıların farklı çerçe­veden yo­rum­lanmasıyla komşu mahalleleri ile benzeşen ve on­larla tabii ilişkiler tesis eden bir işçi mahallesi olarak kar­şımıza çıkmaktadır. Tarihi manastırın verdiği güçle bu mahallede yüzyıllarca yaşayan Rumlar, günlük ha­yat­larında şehrin aşağısında sakin soydaşlarından farklı an­lar ve durumlarla karşı karşıya kalmışlardır. Bu bağ­lam­da bireysel ve bölgesel olarak diğerlerinden farklılaş­mış ve komşularıyla benzeşmişlerdir.

The Temettuat registers cast a light upon the socio-economic history of the 19^th century. However, any general historical narration and the widely accepted urban histary cannot draw a complete picture of each city. For this reason, a reconsideration of the main sour­ces of socio-economic data, such as the temettuat regis­ters, with different perspectives can bring change to many historical roles and to the characteristics of cit­ies. Salonica, which was one of the most important cities of the Ottoman State in the Rumelian Region and was at­tracting attention with its cosmopolitan structure, should be subjected to re-examination from the eviden­ce pro­vid­ed by the temettuat registers. Among the Muslim neigh­borhoods, the Çavuş (Vlatadon) Monas­tery quar­ter of the Greeks, which was located far from other sim­ilar neighbourhoods reveals itself as a workers quarter with similar characteristics to neighbouring quarters and natural relations with them from the interpretation of the details in different records. With the power deriv­ed from the presence of the historic mon­astery, the Greeks who had lived in this region for generations ex­pe­rienced in their daily lives different incidents and sit­u­ations from their resident cognates down in the city. In this context, they became differentiated from them individually and regionally and developed similarities that more closely resembled their neighbours.

19th century British travellers to Lycia, largely drawn by an interest in the remains of antiquity also made observations of the inhabitants, Yürük, Turcomen and gypsy-Roma populations of Lycia. Ottoman official rec­ord of the gypsy population in Lycia in the first half of the 19th century seems almost non-existant, but these travel­lers provide a reason for gypsy settlement in cer­tain areas of this region at the start of the 19th century – to enable the collection all year round of medicinal fresh­water leeches, an important export from Ottoman territory. They rec­ord the gypsies collected the leeches, with a leech depot at Xanthus in 1843-44, from where they were transported to the port of Smyrna-Izmir by Greek and Italian merchants. They also worked metal, made coffee mills, musical in­struments, spoons inlaid with mirror glass, firearms and gunpowder flasks, had numerous horses, wrestled, danc­ed and played music. The Bristol artist William James Mül­ler (1812-45) provided a remarkable visual record of these populations and their dwellings in Lycia 1843-44 in numerous watercolour sketches. This article notes that some of the titles given to his works have altered since his death, with some of his paintings of the gypsys of Lycia now recorded as depicting: Arabs, Turks, Orientals or Sy­rians, rather than gypsys-Roma and some of his paintings of the Xanthus valley are now mis-described as depicting a “desert”.

Büyük oranda antik eserlere duydukları ilgi ile 19. yüzyılda Likya’ya gelen İngiliz seyyahlar, Likya’nın Yö­rük, Türkmen ve Çingene-Roman nüfusuna ilişkin göz­lemlerde de bulunmuşlardır. 19. yüzyıl Osmanlı resmi kayıtlarında çingene nüfusuna ilişkin veriler mevcut değildir. Ancak bu seyyahlar çingenelerin, 19. yüzyıl başlangıcında bu bölgenin belli bölgelerindeki yerleşim­leri için makul bir sebep sunmaktadırlar: Osmanlı top­rakları için önemli bir ihracat emtiası olan tıbbi temiz su sülüklerinin yıl boyunca toplanması. Sülük toplayan çin­genelere ve Rum ve İtalyan tüccarlar tarafından Smyrna-İzmir’e taşındıkları 1843-44 yılına ait Ksantos’taki bir sülük deposuna ilişkin kayıtlara yer verirler. Çingeneler metal işlerinde de çalışmış; kahve değirmenleri, müzk aletleri, aynalı kaşıklar, ateşli silahlar, barut şişeleri yap­mışlar; çok sayıda ata sahip olmuşlar; dans etmişler ve mü­zik yapmışlardır. Bristol’lü sanatçı William James Mül­ler (1812-1845) bu topluluklara ve onların Lik­ya’daki yerleşimlerine ilişkin 1843-1844 yıllarına ait çok sayıda kayda değer suluboya çizimler sunmaktadır. Bu makale ölümünden bu yana Müller’in eserlerine verilen başlıklara dikkat çekmektedir zira Likya çingelenelerine ilişkin resimleri günümüzde çingene-roman toplulukla­rından ziyade Arap, Türk, Doğulu veya Suriyelilere iliş­kin eserler olarak anılmakta ve Ksantos vadisine ilişkin resimleri yanlış bir fadeyle “çölü” tasvir eden eserler olarak tanımlanmaktadır.

İlk insan, hayatta kalabilmek adına sahip olduğu kavrayış yeteneğini kullanarak, yaşadığı çevreyi kendi­sine uygun hale getirmeye çalışmıştır. Mimari mekân kavramı bunun sonucu olarak doğmuştur. Mimarlığın gelişimiyle insan kendi fiziksel ihtiyaçlarını karşılayan mekânlara ve kendisini belirli bir noktada tanımlayan bir alana da ulaşmıştır. Bu şekilde somut mekân içinde kendisine soyut bir dayanak bulmuştur. Kutsal mekân mimarisinde bu kavram daha yoğun olarak işlenmiştir. Mekânın inşa edilmesinin sebebi onun özü olarak so­mut binanın her detayı içinde tasarlanmıştır. Kutsal me­kân mimarisinde öze sadık tasarım yapılması bu ne­den­le büyük hassasiyet gerektiren bir konudur. Mimari bütün ve detayları içinde öze dair tutarlılığın sağlan­ması gerekmektedir. Aynı şekilde aydınlatma tasarımı bütününde de bu duyarlılık sağlanmalıdır. Cami iç me­kân aydınlatma tasarımının yapılandırılma süreci dahi­linde bu duyarlılığın gösterilmesi bir erek olarak karşı­mıza çıkmaktadır.

The human being is forced to use his ability to comprehend to cope with the hard conditions of the environment during the early stages of his existen­ce. The notion of architectural space is a result of this phenomenon. With the development of architecture, human beings constructed spaces where their physical needs can be responded to. This limited architectural space also helped define a human being in relation to a particular point in a dense universe. In this way he fo­und intangible foundations between the limits of tan­gible space. This concept has been seriously imple­men­ted through sacred architecture. The essence, which ca­used the reason for the construction of an archi­tec­tural space, was implemented in every detail of a tan­gible building. The essence determines the design sta­ge of sacred architectural units. Consistency is re­qu­ired in implementing the essence within the details of a tangible architectural unit as a whole. This same em­phasis should also be paid through the design of ligh­ting as a whole. This elaborate design thinking sho­uld be implicit in the design stage of the mosque’s interior lighting design.

Henry Martyn was overcome by fever in Tokat where he breathed his last on the 16^th of October 1812. He was recorded as an Englishman named Mister Martyn in the court records of Tokat. However, he was remembered in both England and America as the first modern missionary sent to the lands of the Prophet Mohammad. In addition, he became famous because he translated the New Testament into Urdu, Persian and Arabic. This article is not about Henry Martyn’s missionary role. This study has two aims. One of these is to address the real identity of Henry Martyn about who there is almost nothing written in Turkey. The other aim has been to fill a gap related to him in the relevant literature through publishing the unpublished evidence and the inventory of his possessions. Our finds concerning his grave are rec­orded in this study. The main sources for this study have been the Tokat court register number 16, documents provided by the center of Henry Martyn in Cambridge, a book on his grave published in the USA and the books written by travellers and missionaries who had passed through Tokat.

Henry Martyn yüksek ateş nedeniyle son nefesini verdiği yer olan Tokat’a 16 Ekim 1812’de gelmiştir. Henry Martyn gerek İngiltere’de ve gerekse Amerika’da Hz. Muhammed’in topraklarına gönderilen ilk modern misyoner olarak anılmıştır. Ayrıca İncil’i Urduca, Farsça ve Arapça dillerine çeviren büyük bir İncil çevirmeni olarak ün yapmıştır. Bu çalışma, Henry Martyn’in misy­oner kimliği üzerine değildir. Çalışmada sırasıyla onun yaşamı, Tokat’a gelişi, bu şehirde ölümü, ölümünden sonra yaşananlar ve onun hakkında yazılanlar veril­miş­tir. Çalışmanın temelde iki amacı bulunmaktadır. Bi­rin­cisi Türkiye’de neredeyse hakkında hiçbir yayın bulun­mayan Henry Martyn’in gerçek kimliğini ortaya koy­maktır. İkincisi ise dünyada hakkında çokça yazılan Henry Martyn’in şu ana kadar yayımlanmamış miras bel­gesini yayımlayarak onunla ilgili literatürdeki bir boşluğun doldurulmasıdır. Bu çalışma Henry Martyn’in mirasını, bu mirasla ilgili ayrıntıları, Henry Martyn’in şu ana kadar bilinmeyen mezar yeri ile ilgili bazı yeni bulgu­ları içermektedir. Çalışmanın ana kaynakları 16 numa­ra­lı Tokat Şeriye Sicili, Cambridge’de bulunan Henry Martyn Merkezi’nden temin edilen belgeler, ABD’de onun mezarı üzerine basılan bir kitap ve Tokat’a uğrayan seyyah ve misyonerlerin kitaplarıdır.

Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de gelişip güçlenme­sinde büyük rolü olan Garp Ocakları, jeo-politik ve jeo-stra­tejik öneminden dolayı sürekli büyük güçlerin mü­cadele sahalarından birini oluşturmuştur. Amerika ba­ğımsızlığını elde ettikten sonra; uluslararası ticari faali­yetlere ağırlık vermiş, bu anlamda en önemli alanların­dan biri de Akdeniz olmuştur. Siyasi gücün ekonomik güç­ten geçtiğini kavrayan Amerika kendini, dünya tica­retinde hatırı sayılır bir konuma getirme gayreti içeri­sin­de bul­muştur. Amerika, ticaret amacıyla Garp Ocak­la­rı’nda “Ber­beri Korsanları” adıyla anılan gruplarla mü­nasebete geçmiştir. Bu çalışmada; Garp Ocakları’nın ya­pısı, Os­man­lı Dev­le­ti’yle ilişkileri anlatıldıktan sonra ABD ile mü­nasebet­leri genel anlamda değerlendirilmeye çalışıl­mıştır. Bu ça­lışmada Memoir of Commodore David Porter of The Unit­ed States Navy adlı eser temel kaynak­lardan biri ola­rak kullanılmıştır. Adı geçen eser; ABD’nin Os­manlı Dev­leti’ndeki ilk diplomatı olan David Porter’in oğlu Da­vid Dixon Porter tarafından kaleme alınmış olup; babasının o dönemde kendine bıraktığı evrak, not­lar ve mek­tuplardan oluşmuştur. Eser, Amerika ile Os­manlı Devl­eti’nin ilk ilişkilerinin başladığı Garp Ocakla­rı’ndaki mücadelelerini aydınlatması bakımından bü­yük önem arz etmektedir. Bu çalışma, aynı zamanda ko­nuyla ilgili başta arşiv kaynakları olmak üzere yerli ve yabancı eserler de desteklenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonu­cunda; bu bölgelerin günümüzde olduğu gibi geçmişte de büyük güçlerin etkinliklerini artırmak için mücadele verdiği, ABD’nin adım adım donan­masını geliştirerek dü­nya arenasında nasıl güçlendiği aydınla­tılmaya çalışıl­mıştır.

This study addresses the importance of the activities carried out by the Alanya Community Centre (Halkevi) founded in 1933, and which carried out im­portant duties. The Community centers, which were founded as a result of a historical development and for­mation process, emerged as a result of the social needs of the Turkish revolution. The 1930’s political, eco­nomic, cultural and social development was effective in the opening of the centers. Europe and the impact of the practice on public education in some European countries resulted in the Community Center being opened in 14 cities on the 19^th of February 1932. The number of Community Centers quickly and continu­ously increased as an organization from its opening. The Community Center was opened in Alanya on 03/25/1933. Alanya Community Centre, tried to spread­ing innovations tf the public,made efforts to adopt them in the period from the opening to its clos­ing. Alanya Community Centre’s activities faced prob­lems, its role in cultural development and public educa­tion have tried to put forward in this study. At the end of this work, it was determined that Centre had worked in many areas, such as culture, daily life, reading, writing, theater, cinema and music. Alanya Commu­nity Center had also a role in the protection of historical and cultural heritage. However, the Community Center was the target of the criticism by the opposition party because of working closely with the CHP. It was closed soon after the opposition party came to power.